Kim jest skazany? Skazanym jest osoba fizyczna, którą prawomocnym wyrokiem lub nakazem karnym sąd uznał winną popełnienia przestępstwa i wymierzył karę lub środek karny. Sprawca czynu zabronionego przez ustawę posiada status skazanego od chwili uprawomocnienia się orzeczenia, przez całe postępowanie wykonawcze, aż do momentu zatarcia skazania. W przeważającej mierze prawa skazanego są uregulowane w kodeksie karnym wykonawczym.
Nie zawsze prawomocny wyrok skazujący na karę bezwzględnego pozbawienia wolności oznacza konieczność odbycia kary. Szczególnie na uwagę zasługują takie instytucje jak:
1. Odroczenie kary pozbawienia wolności
Najprościej mówiąc jest to przesunięcie w czasie daty rozpoczęcia wykonywania kary. Udzielenie odroczenie następuje na uzasadniony wniosek skazanego bądź jego obrońcy. Przesłanką obligatoryjną odroczenia kary pozbawienia wolności jest choroba psychiczna, czy ciężka choroba skazanego. Fakultatywną przesłanką jest występowanie ważnych okoliczności.
Odroczenie może zostać udzielone kilkukrotnie, jednak nie może ono trwać dłużej niż rok. A sąd odraczając wykonanie kary pozbawienia wolności może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej lub powstrzymanie się od określonych zachowań.
2. Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności
Jednym ze sposobów, aby móc opuścić zakład karny jest właśnie przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności. Z wnioskiem o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności należy zwrócić się do sądu penitencjarnego.
Przerwa wykonywania kary pozbawienia wolności może być obligatoryjna albo fakultatywna. Podobnie jak w przypadku odroczenia kary pozbawienia wolności sąd musi udzielić przerwy w wypadku choroby psychicznej osadzonego lub innej ciężkiej choroby. Sąd może udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeśli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Należy pamiętać, że przerwa udzielona jest na pewien ograniczony czas, jednakże przerwa fakultatywna może być udzielana kilkukrotnie.
3. Dozór elektroniczny
Dozór elektroniczny to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. Nadzór nad wykonywaniem kary z zastosowaniem dozoru elektronicznego, w przeważającej mierze, należy do sądu penitencjarnego w okręgu którego skazany przebywa. Aby móc odbywać karę w tym trybie konieczne jest złożenie wniosku przez skazanego lub jego obrońcę.
Warunkami udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w tym trybie są:
- kara pozbawienia wolności orzeczona wobec skazanego nie może przekroczyć jednego roku i 6 miesięcy oraz skazany nie popełnił przestępstwa w warunkach recydywy wielokrotnej;
- jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary;
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
- osoby pełnoletnie zamieszkujące ze skazanym wyraziły zgodę;
- warunki mieszkaniowe pozwalają na zainstalowanie odpowiednich urządzeń.
Do kontroli przebiegu odbywania kary służy nadajnik zainstalowany najczęściej na nodze lub przegubie dłoni, a także narzędzie monitorujące znajdujące się w miejscu zamieszkania skazanego.
4. Warunkowe przedterminowe zwolnienie
Skazany odbywający karę pozbawienia wolności, może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie, co jest równoznaczne ze wcześniejszym opuszczeniem przez niego Zakładu Karnego.
We wszystkich wyżej określonych sprawach słusznym jest uzyskanie fachowej pomocy adwokata, który nie tylko sporządzi stosowny wniosek do sądu penitencjarnego ale również dopilnuje wszelkich formalności.